LPG Yangınlarının Önlenmesi ve Yangına Müdahale Teknikleri BLEVE

BLEVE (kaynayan sıvı, genleşen buhar patlaması)
BLEVE: B=Boiling, L=Liquid, E= Expanding, V=Vapour, E=Explosion.

Propan ve bütan gazlarının basınç altında stoklanması sırasında dışarıdan yapılan ateşli müdahale ile patlama olayına BLEVE denir. Bu olaya aynı zamanda mekanik patlama da diyebiliriz. Yangına maruz kalan sıvılaştırılmış alev alıcı gaz içeren bir
kap veya tank (basınçlı kap) çalışmadığı zaman meydana gelen bir patlamadır.

Sıvılaştırılmış gazlar normal sıcaklıkta kaynama sıcaklıklarının üzerindedir. Basınç altında tutuldukları sürece sıvı halde kalacaklardır. Kabın ve tankın bozulması veya deforme olması durumunda basınç aniden atmosfer basıncına kadar düştüğünde, sıvı halde depolanan LPG, hızla buharlaşmaya ve gaz fazına geçip büyük bir patlamayla atmosfere çıkmaya çalışacaktır. Bir ateş kaynağı mevcutsa, hızla genleşen bulut, çok şiddetli bir patlamaya neden olacaktır.

BLEVE’ ye neden olan ve en çok karşılaşılan olay şudur: Sıvılaştırılmış alev alıcı bir gaz içeren tank (LPG tankı veya tüpü) aleve maruz kalmışsa, tank gövdesinin artan sıcaklığıyla birlikte, sıvı LPG’nin buharlaşması artar ve tank gövdesine
LPG tarafından uygulanan basıncı artırır. Bu durum sonucunda basınç öyle bir noktaya ulaşır ki tank üzerindeki emniyet valfi açılır ve aşırı basıncı tahliye etmeye başlar. Fakat, tank aleve maruz kalmaya devam ederse ve soğutma yapılmazsa tank içerisindeki basınç artmaya devam eder ve tank malzemesinin mukavemetini yenerek tankın yarılmasına neden olur.

Tankın içerisinde buharlaşan LPG, buharlaşma için gerekli ısıyı tank gövdesinden ve tank içerisinde sıvı LPG’ den alır. LPG tankları yukarıda anlatıldığı şekilde aleve maruz kalmışlarsa, hiç zaman kaybetmeden su ile soğutma işlemine başlanmalıdır. Su, LPG tankının üst kısımlarına doğru sıkılır. Buradaki amaç, gaz halindeki LPG’ nin sıcaklığını düşürmek ve tankın yarılmasını önlemektir. Tankta sıvı LPG olması tank metalinin soğutulmasına yardımcı olur; fakat su ile soğutma yapmak BLEVE olayını önlemek için ana işlemdir. Tank yarılmış ve tanktan çıkan gaz yanıyorsa, soğutmanın kesintisiz yapılması gerekir.

Tank içindeki sıvı LPG’ nin sıcaklığı, tankın maruz kaldığı sıcaklığa ulaştığı zaman, sıvı LPG çok hızlı olarak buharlaşır ve BLEVE meydana gelir. Bu yüzden gaz LPG bulunduran basınçlı kaplar (tank, tüp) sıvı LPG bulunduran basınçlı kaplar (tank, tüp) sıvı LPG bulunduran kaplara göre dayanıksız, tehlikeli ve BLEVE olma süresi daha kısadır.